چرا استفاده از بیمه نهفته اهمیت دارد؟ / بیمه تعبیه‌شده؛ مغفول امروز کسب‌وکارهای اینترنتی کشور

ایمان ارسطو؛ مدیرعامل مرکز نوآوری بیمه و مالی پلنت / فناوری‌های نوظهور، باعث رویکردهای نوآورانه تازه‌ای در صنعت بیمه شده‌اند. یکی از آنها با نام Embedded Insurance  پدیده ای است که بیشتر با عنوان «بیمه نهفته» یا «بیمه تعبیه‌شده» در ایران ترجمه شده است. این رویکرد نوآورانه، محصولات و خدمات بیمه‌ای را با محصول و خدمات کسب‌و‌کارها، ترکیب می‌کند. به عبارت دیگر، در نقطه فروش یک محصول یا خدمت، مشتریان می‌توانند پوشش‌های بیمه‌ای مرتبط با آن را نیز به عنوان بخشی از خرید خود داشته باشند، بدون آنکه به شرکت یا عامل فروش بیمه‌ای مجزا مراجعه کنند.

در سال‌های قبل نمونه‌هایی از این مدل خدمات بیمه‌ای وجود داشت که در ایران نیز مورد استفاده بود. برخی بانک‌ها، همراه با تسهیلات بانکی، بیمه عمر مانده بدهکار را ارائه می‌کردند. برخی خودروسازان یا شرکت‌های لیزینگ خودرو نیز بیمه‌های شخص ثالث یا بدنه خودرو را به عنوان بخشی از خرید مشتری، ارائه می‌دادند. در خدمات پستی نیز بیمه مربوط به خطرات آن نهفته است و در قیمت خدمات پست، لحاظ می‌شود.

با این وجود در سال‌های اخیر به واسطه ظهور فناوری‌های جدید مبتنی بر خدمات اینترنت یا تلفن همراه، این مدل بیمه‌ای توسعه بیشتری یافته است. نمونه های برجسته تر ارائه‌شده در دنیا عبارتند از:

• بیمه نهفته درسفر: برخی از شرکت‌های هواپیمایی و آژانس‌های مسافرتی، خدمات بیمه سفر را به صورت نهفته در بلیط‌های هواپیما ارائه می‌دهند. برخی از بسته های تعبیه‌شده در بلیط هواپیما شامل بیمه لغو سفر و بیمه تأخیر پرواز هستند. این بیمه‌ها به مسافران کمک می‌کنند تا در صورت لغو یا تأخیر بلندمدت پرواز، هزینه‌های خرید بلیط و هزینه‌های مرتبط را بازیابی کنند.
• بیمه نهفته در تلفن همراه: برخی از اپراتورهای تفن همراه، بیمه تعبیه‌شده در سیمکارت را به مشتریان خود ارائه می‌کنند.
• بیمه نهفته در خدمات سلامت: برخی از اپلیکیشن‌های موبایلی خدمات سلامت، مشاوره آنلاین پزشکی و یا سوابق پزشکی، پوشش‌های بیمه درمانی را همراه با اشتراک خود، عرضه می‌کنند.
• بیمه نهفته در ورزش: باشگاه‌های ورزشی و یا تناسب اندام، در بسته‌های عضویت ورزشی خود بیمه حوادث ورزشی و بیمه مسئولیت ورزشگاه را ارائه می‌دهند.
• بیمه نهفته در خدمات خودرو: شرکت‌های اجاره خودرو یا اپلیکیشن‌های خودرو اشتراکی، در بسته‌های خود،  بیمه بدنه خودرو و بیمه شخص ثالث را ارائه می‌دهند که حق بیمه آن در هزینه‌های اجاره خودرو، لحاظ شده است.
• بیمه نهفته در خرید اینترنتی: فروشگاه‌های اینترنتی مانند آمازون، در زمان خرید هر کالا، بیمه خطرات مرتبط با هر کالا را که در گارانتی کالا ارائه نمی‌شود همزمان با خرید آن ارائه می‌دهند.
• بیمه نهفته در سفر اشتراکی: اپلیکیشن‌های تاکسی اینترنتی، دوچرخه اشتراکی و یا اسکوتر اشتراکی، بیمه خطرات مربوط به سرقت، حوادث مشتری، حوادث راننده و خطرات مسئولیت شخص ثالث را به طور نهفته در قیمت خدمات خود ارائه می‌دهند.

توسعه کسب‌و‌کارهای اینترنتی، فرایندها را مشخص‌تر و داده‌های ثبت‌شده را بیشتر کرده است. از این رو ارائه محصولات بیمه‌ای به طور نهفته، بدون فرایندهای معمول ارزیابی ریسک و خسارت و مبتنی بر داده‌ها، از سوی شرکت‌های بیمه، رواج زیادی یافته است. به طوری که کسب و کارهای فروش اینترنتی، خدمات گردشگری اینترنتی، سفرهای اشتراکی و خدمات اینترنتی سلامت، به طور آشکار و چشمگیری از بیمه‌های نهفته استفاده می‌کنند.  

در ایران، برخی شرکت‌های بیمه که توجه بیشتری به رویکردهای نوآورانه دارند، محصولات بیمه‌ای نهفته را ارائه می‌دهند. به بیان دیگر توانمندی عرضه و توسعه بیمه‌های نهفته در ایران وجود دارد.

لیکن به نظر می‌رسد به دلیل توجه کمتر کسب و کارهای اینترنتی به موضوعات بیمه‌ای، هنوز اقبال زیادی پیدا نکرده است. در واقع، برخی از کسب و کارهای اینترنتی، خسارت‌های ناشی از مسئولیت‌های خود یا ریسک‌های کالا و خدمات خود را خودشان می‌پذیرند. از سوی دیگر به دلیل نقص قوانین یا عدم آگاهی مشتریان یا دشوار بودن پیگیری‌های حقوقی از سوی مشتریان در ایران، توجه چندانی به ریسک‌های بیمه‌پذیر ندارند. به بیان دیگر، نداشتن بیمه های نهفته در محصولات خود را به صرفه‌تر از داشتن آن می‌دانند!

شاید آنها به جای فکر کردن به بیمه‌های نهفته با این شعر حافظ موافق‌تر هستند که می‌فرماید:

دردم نهفته به ز طبیبان مدعی

باشد که از خزانه غیبم دوا کنند…