در دنیای پرهیاهوی امروز لازمه سلامت روان و دسترسی به امکانات و تسهیلات روان‌درمانی نیازی جدی تلقی می‌شود. معضلی مهم که امروز در کشور ما نیز به رغم همه مقاومت‌هایی که زمانی در رویکرد به درمان اختلالات روانی وجود داشت اهمیت آن بیش از پیش نمود پیدا کرده است.
این روزها آمار و ارقامی که از گستردگی جمعیت مبتلا به انواع اختلالات روانی در کشور به بیرون درز می‌کند بعضا می‌تواند نگران‌کننده و نیازمند اقدامی جدی برای درمان گروه‌های مختلف مردم باشد. اگر از دوران کرونا و نگرانی‌های جمعی آن و تهدیدی که بر سلامت روان مردم کشور داشت صرف نظر کنیم در یک سال گذشته شرایط اقتصادی کشور و اتفاقاتی که در دوره‌ای خاص احساسات گروه‌های مختلف مردم را تحت تاثیر خود قرار داد، می‌تواند به عنوان کاتالیزوری جدی در تشدید بحران سلامت روان مردم تلقی شود.
آمارها از رشد صعودی اختلالات روانی در میان مردم حکایت دارد و موج تازه‌ای از افسردگی و ناامیدی که در جامعه ایران منتشر شد که همین نیاز به درمان و رسیدگی سریع به سلامت روان مردم را پررنگ کرد.
اما مسئله بزرگ در مسیر بهبود شرایط روحی مردم نه دیگر دیرباوری آنها به درمان های روانی است و نه ترس از برچسب زنی‌های اجتماعی. آنچه امروز مانع بزرگ درمان جان‌های خسته به دردآمده مردم است هزینه های بالای روانکاوی و روانپزشکی است که در کنار شرایط اقتصادی امروز در توده‌های متوسط و پایین جامعه هیچ جایی ندارد.
در این شرایط است که نقش بیمه‌ها در پوشش درمان اختلالات روانی در کشور نمود پیدا می‌کند و اهمیت آن در شرایط کنونی نقشی بیشتر می‌یابد. موضوعی که در سال‌های اخیر صرفا گرفتار وعده و وعیدهای هر باره بوده و گرفتار تصمیم کارگروه‌ها و جلسه‌هایی که کمتر زمانی نتیجه‌ای دلخواه از آن به دست آمده است.
خطر بزرگ شیوع ناخوشی
۳۰ درصد مردم کشور دچار اختلالات روانی هستند. آماری بهت‌برانگیز از زبان وحید شریعت، رئیس رئیس انجمن روان‌پزشکان ایران در گفتگو با خبرآنلاین. به گفته او اگرچه ابزارهای غربالگری به میزان دقت پیمایش ملی سلامت روان نیستند، اما تخمین خوبی از افرادی که ممکن است به اختلالات روان مبتلا باشند، ارائه می‌دهند. نتایج آخرین پیمایش غربالگری سلامت روان بیانگر این است حدود ۳۰ درصد در کشور به اختلالات روان مبتلا هستند.
به گفته شریعت امروز مسئله بحران سلامت روان مردم به حدی جدی است که باید در تدوین برنامه بودجه 1404 با رویکردی پیشگیرانه به آن توجه شود و ردیف بودجه و عملیاتی خاصی برای آن در نظر گرفته شود. به گفته او بودجه پیشگیری از اختلالات روحی و روانی صرفا زیر یک درصد بودجه نظام سلامت است!
طبق گزارش‌ها بیش از ۹۵ درصد بودجه نظام سلامت صرف ارائه خدمات بهداشتی درمانی با رویکرد سلامت جسم شده و تنها ۵ درصد و حتی بر اساس برخی از گزارش‌ها، حدود یک درصد از بودجه وزرات بهداشت، صرف مقوله‌ای به نام سلامت اجتماعی و روان می‌شود.
کاستی بودجه‌های تخصیصی برای سلامت روان گروه‌های مردم را اگر در کنار هزینه‌های سنگین روان‌درمانی در کشور بگذاریم آن وقت معادله عدم رغبت مردم به درمان‌هایی که نمود جسمی ندارند مشخص خواهد شد.
براساس اعلام سازمان نظام روانشناسی و مشاوره هم اکنون نرخ ۴۵ دقیقه مشاوره و دریافت خدمات روانشناسی با یک کارشناس ارشد روان شناسی ۲۳۰ هزار تومان و مشاوره با یک دکتر روانشناس ۲۷۰ هزار تومان تعیین شده است اما همچون دیگر تعرفه‌بندی‌ها در زمینه‌های مختلف این هزینه‌ها نه تنها هیچ وقت رعایت نمی‌شوند که بعضا با هزینه‌هایی ۴ برابری نیز به مراجعان ارائه می‌شوند.
غفلت از نقش پیش‌گیرنده بیمه‌ها
ضرورت ارائه خدمات بیمه‌ای به بیماران روانی و مراجعان به مراکز خدمات درمانی از موضوعاتی است که در پی آمد و رفت دولت‌های مختلف همواره صحبت در باره آن زیاد بوده است و اقدام در کمترین حد ممکن.
افزایش فشار تامین هزینه‌های زندگی در شرایط ناثبات اقتصادی و تورم غیر قابل مشخص در نهایت به رویگردانی مردم مخصوصا اقشار در معرض خطر و کم درآمد از خدمات درمان روانی خواهد بود که در این میان نیاز به تامین هزینه‌های روان‌درمانی از طریق بیمه‌های پایه و تکمیلی می‌تواند نقشی اساسی در سلامت روان جامعه و بیرون‌رفت از بحران رفتاری مردم را در پی داشته باشد.
زمستان سال 1401 بود که رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، از تشکیل کارگروهی در شورای عالی بیمه سلامت برای تحت پوشش بیمه قرار گرفتن خدمات روانشناسی و مشاوره در سال ۱۴۰۲ خبر داد. حاتمی در آن روزها از همکاری شورای عالی بیمه گفت و کارگروهی که قرار است همه تمرکز خود را به نحوه پیاده‌سازی ساز و کاری برای پوشش هزینه‌های روان‌درمانی در پوشش بیمه‌های پایه و تکمیلی جای دهد.
او در نامه اش به ریاست جمهوری به نقد شورای عالی بیمه پرداخته بود چرا که به رغم همه پیگیری‌های هیئت وزیران و وعده‌هایی که در این باره داده شده است شورای عالی بیمه در نهایت در آخرین مصوبه خود در این زمینه بحث هزینه‌های درمانی را به مواردی خاص محدود کرده است.
پیگیری های این نهاد در نهایت به اینجا رسید که آبان سال گذشته علی فتحی آشتیانی، رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره از موافقت هیأت دولت با پوشش بیمه برخی از خدمات سلامت روان را با گرایش روانشناسی بالینی و سلامت تحت پوشش بیمه خبر داد و از پرداخت ۷۰ درصدی حق ویزیت در ازای گواهی پزشک خبر داد چرا که هنوز هیچ مرکز روان درمانی خاصی تحت قرارداد مستقیم با هیچ نهادی نیست و این نهایت کاری است که بیمه برای بیماران روان در ایران انجام می دهد!
